In Leven en Sterven op een Onbekende Reis stelt Osho: ‘Het grootste deel van de mensheid leeft op onvolwassen niveau. Het is zoals de dieren leven. Zij kunnen zich niet voorstellen dat ze zelf zullen sterven, ook al zien ze de andere dood gaan.’
Maar als je volgroeid bent, reageer je heel anders. Dan kom je op een dag tot de conclusie: ‘Als anderen dood gaan, kan ik daar geen uitzondering op zijn.’ En wanneer je dit eenmaal diep in je hart weet, kan je leven nooit meer hetzelfde zijn. Je kunt niet meer op de oude manier aan het leven gehecht blijven. Want: waarom zou je je er aan vast klampen en lijden, als het je toch op een dag ontnomen wordt?

Het boek is niet zo gemakkelijk te verkrijgen. Mogelijk is het tweedehands beschikbaar in de Boekhandel.

Review van Leven en Sterven op een Onbekende Reis

Er is jaren geleden een Nederlands Oshoboek uitgekomen over ‘heen gaan’ en verder gaan, een echt handboek met een prachtige illustratie van een Boeddha erop die naar de overzijde roeit. We leren hiermee te leven en te sterven op een spirituele manier.
En we hebben zo’n wegwijzer nodig, want wie wil er met vertrek en afscheid bezig zijn, als het niet echt hoeft? Dus, we stoppen de dood toch nog graag in een onbereikbaar hoekje weg. En we zeggen in onszelf: ‘Laat hij nog eventjes wachten. Ik wil nog wat geluk proeven, want ik heb zoveel ongeluk gekend.’ Maar in feite betekent het, dat je in oppervlakkig geluk bent blijven steken. Je hebt niet de moeite genomen zoals bijvoorbeeld de mysticus Kabir om tot diepere wijsheid te komen.
Kabir uit zijn wijsheid in dichtvorm en praat over zichzelf als ‘Kabir’. En in een van zijn gedichten zegt hij: ‘Niemand sterft op de goede manier. Kabir ontmoette de dood om nooit opnieuw te sterven.’ Dit is de kunst, dit is de bevestiging, dat er geen dood meer bestaat. Zover zijn wij nog niet; vandaar dit boek.

Mulla Nasroeddin werd ziek. Hij maakte zich ernstig zorgen, liet met spoed een priester halen en drong er bij deze op aan om hem elke dag te bezoeken om hem te helpen zijn verwaarloosde ziel voor te bereiden op het hiernamaals. Toen de priester hem op zekere dag weer zijn dagelijkse bezoekje bracht, trof hij Mulla Nasroeddin in opperste vervoering aan. ‘Het gaat heel goed met mij, eerwaarde’ gnuifde Nasroeddin opgewekt. ‘Mijn dokter zegt, dat ik nog tien jaar te leven heb, dus u hoeft een tijdje niet langs te komen. Maar wat denkt u van een bezoekje over ongeveer negen jaar, elf maanden en negenentwintig dagen?’

‘En’, zegt Osho, ‘dit is nu de manier van iemand die onvolwassen is, van de onvolgroeide mens. De meerderheid van de mensheid leeft op dit niveau. Het is zoals de dieren leven. Zij kunnen zich niet voorstellen dat ze zelf zullen sterven, ook al zien ze de andere dood gaan.’
Maar als je volgroeid bent, reageer je heel anders. Dan kom je op een dag tot de conclusie:’Als anderen dood gaan, kan ik daar geen uitzondering op zijn.’En wanneer je dit eenmaal diep in je hart weet, kan je leven nooit meer hetzelfde zijn. Je kunt niet meer op de oude manier aan het leven gehecht blijven. Want: waarom zou je je er aan vast klampen en lijden, als het je toch op een dag ontnomen wordt
Ik heb Osho meermalen over zijn eigen vertrek uit het lichaam horen praten. Hij sprak er net zo gemakkelijk over als hij uiteindelijk ook gegaan is. ‘Als je eenmaal een Boeddha bent’ heeft hij gezegd ‘Dan maakt het niet uit: this shore or that shore.’ en ‘Sterven is alleen maar een bepaalde deur door gaan, meer niet’. Ook was het ons glashelder dat hij, alleen om ons te helpen, zijn vertrek naar de overzijde nog wat probeerde te rekken, want voor hem zelf maakte het niet uit. En hij leidde een uiterst gedisciplineerd leven van dieet en veel rust, met voortdurend aanwezige zorg van artsen, om zijn broze gezondheid te beschermen. Me dit te realiseren, stemt mij weer tot diepe dankbaarheid.
Dat hij uiteindelijk kalm en gelukzalig naar de overzijde geroeid is, zoals de unieke foto op de omslag van het boek weergeeft en waar ik telkens weer naar moet kijken, kan ik me dan van hem ook heel goed voorstellen.
Osho ontvouwt voor ons in dit boek de mystieke kant van de dood. ‘Door de dood gaat de mens intens op zoek naar het hiernamaals, naar een bestaan zonder dood. Zonder de dood zou er helemaal geen religie geweest zijn. De dood omgeeft ons zoals de oceaan een klein eiland omgeeft. Het eiland kan elk moment overstroomd worden. Het volgende moment komt misschien nooit, de dag van morgen zal misschien nooit komen.’
Voor Boeddha (toen nog de jonge Siddharta) trachtte men de dood verborgen te houden en daardoor werd hij juist een Boeddha. Dit boeiende verhaal staat ook in dit boek beschreven.

Heel treffend is het gedeelte uit Leven en Sterven op een Onbekende Reis dat gaat over ‘de drie gezichten van de dood’. Het gaat over de drie fundamentele manieren waarop mensen, zolang ze op aarde zijn, zich de dood voorstellen. Alleen de mensen die het leven ten diepste gekend hebben, geven de dood een mystieke betekenis. Dit is erg mooi om te lezen.
Uitgelegd wordt, dat wij zelfs in het sterven geconditioneerd zijn en hoe het omgeven van een stervende met de Bardo techniek uit Tibet een veel meer authentieke ervaring geeft. Zo kan de stervende er bewust bij blijven en ervaren dat de energie zich uit de verschillende delen van zijn lichaam terug trekt. En zijn bewustzijn gaat daarna een nieuwe deur door.
Er is in dit boek Leven en Sterven op een Onbekende Reis ook een leuk verhaal over een Zenmeester te lezen die zijn lichaam verliet en er een grap van maakte. Heel verrassend is verder de analyse die Osho geeft van het Oosten en het Westen. ‘Het zijn beide eenzijdige culturen’zegt hij. Het Westen wordt beheerst door seks. En in het Oosten kun je spreken van de pornografie van de dood: zo geobsedeerd is men daar door dit fenomeen.
Kortom, er staat zoveel in dit boek Leven en Sterven op een Onbekende Reis. Daar ben je voorlopig niet mee klaar. En het mooie is, dat je op deze manier wel een ontwikkelingsproces ten aanzien van de dood aangaat.
Er staan namelijk naast analyses en uitleg ook technieken en sleutels in om verder te komen op deze onbekende reis.

Allereerst is er natuurlijk de manier waarop we het leven op dit moment leiden. Jagen we korte pleziertjes na, zodat we natuurlijkerwijs nooit de bereidheid zullen hebben om naar de overkant te roeien? Of, leven we zo intens mogelijk en proberen we diep in het leven door te dringen? Nemen we de dingen maar voor lief of kunnen we er ook oprecht van genieten?

Nagenieten van dingen die zo vanzelfsprekend lijken, maar waarvoor we een intense dankbaarheid voelen, als we er langer bij stilstaan. Ik moet er aan denken, dat ik een paar dagen geleden naar de brievenbus liep om mijn brieven van die dag te posten. En ik zag dat een Hindoestaanse man op een mij bekende en vertrouwde manier de arm om zijn jonge tienerdochter heen sloeg om haar over de weg te leiden. Ik keek en ik keek, maar ik kon de twee niet plaatsen en ik dacht bij mezelf: oh, dat zijn vast bezoekers.
Ik vervolgde mijn weg naar de brievenbus en opeens stopte de auto waarin ik het tweetal had zien stappen, het raampje ging omlaag en ik hoorde op heel hartelijke toon mijn naam noemen. We keken elkaar aan en dan: stilte en herkenning, het is niet te beschrijven. Een vriendschap van jaren geleden en op dat moment weer actueel. De woorden die we daarna wisselen zijn er weinig, en niet van veel betekenis. Het is de pure ontmoeting, die me uren daarna nog is bij gebleven. Van iets bekends zien en even later weten hoe speciaal dat is (geweest).Niet ophalen van het verleden,geen toekomstplannen. Puur dit moment dat eeuwig is. Wat zijn ontmoetingen mooi, als alle spelletjes achterwege blijven.
Vaak zijn we eerder bang voor het leven; dat blijft dan ongeleefd en daardoor komen we steeds verder van een ‘natuurlijke’ dood af te staan. De ‘moed om te leven’ is dan ook waar dit boek van harte tot opwekt en vormt een apart onderdeel.
Ten slotte worden er in  Leven en Sterven op een Onbekende Reis een aantal technieken geboden om met pijn om te gaan en sleutels voor acceptatie en transformatie. De techniek ‘het afsluiten van de zintuigen’ heb ik als een hele mooie ervaren.